သူတိုု ့ေတြသိပ္ဂုုဏ္ယူၾကတဲ့ပန္း (ယခင္ပိုု ့စ္အဆက္)

                                         California Poppy:  photo credit: http://www.yelp.com/biz_photos/

ကယ္လီဖုုိးနီးယန္းေတြက ဒီပန္းကုုိ သူတုုိ ့ရဲ  ့State flower အျဖစ္အျမတ္တႏုုိးသတ္မွတ္ျပီး သိပ္ဂုုဏ္ယူၾကပါတယ္။ ဒီပန္းကိုု စတင္ေတြ  ့ရွိသူကေတာ့ ျပင္သစ္လူမ်ဳိး Adelbert von Chamisso ဆိုုသူ ဂ်ာမန္ကဗ်ာဆရာလည္းျဖစ္၊ ရုုကၡေဗဒပညာရွင္လည္းျဖစ္၊ ျပီးေတာ့စစ္မွုထမ္းလည္းျဖစ္တဲ့သူပါ။ သူ ့မိသားစုုဟာ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ ဂ်ာမဏီကုုိေျပာင္းေနခဲ့တာေၾကာင့္ သူဟာ ဂ်ာမနီမွာၾကီးျပင္းခဲ့သူပါ။  ၁၈၁၅ မွာ သူဟာ ရပ္ရွားသေဘာၤနဲ ့expedition ထြက္တဲ့အထဲမွာ ရုုကၡေဗဒပညာရွင္ အေနနဲ ့ပါ၀င္ခဲ့တယ္။ သူတိုု ့ဟာ ပစိဖစ္သမုုဒရာ နဲ ့ ဘာရိန္းပင္လယ္ ဘက္ကိုုလည္းေရာက္ခဲ ့ဳကတယ္။ တေန ့ေတာ့သူတိုု ့ဟာ ေတာင္ကုုန္းေတြ၀န္းရံထားတဲ့ ပင္လယ္ေအာ္တစ္ခုုကုုိေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ပုုံထဲကလုုို ေရႊ၀ါေရာင္ပန္းလြင္ျပင္ၾကီးကိုု ရင္သပ္ရွုုေမာဘြယ္ေတြ ့ခဲ့ ဳကတယ္တဲ့။ အဲဒီေနရာကေတာ့ ေနာင္တခ်ိန္မွာ San Francisco ျဖစ္လာမဲ့ ေနရာပါ။ သူကသူ ့သူငယ္ခ်င္းလည္းျဖစ္လုုပ္ေဖၚကုုိင္ဘက္လည္းျဖစ္တဲ ့ Johann Friedrich von Eschscholtz ရဲ  ့အမည္ကိုု သိပၺံနံမည္ေပးခဲ့တာပါ။ အဲဒါကေတာ့ Eschscholzia californica ပါတဲ့ရွင္။ ဒီခရီးစဥ္မွာ သူတိုု ့တျခားမ်ဳိးစိပ္သစ္မ်ားလည္း ေတြ ့ရိွၾကျပီး အဲဒါေတြကိုု တေယာက္နံမည္တေယာက္ အျပန္အလွန္ေပးခဲ့ၾကပါေသးတယ္။

အေစာပိုုင္းစပန္းနစ္ရွ္ (Spanish)ေတြကလည္း ဒီပန္းနဲ ့ပတ္သက္လိုု ့ ထူးထူးဆန္းဆန္းယံုုၾကည္ခဲ့ၾကတဲ့ဒႏၵာရီေလးလည္း ရွိပါေသးတယ္။ (သတ္ပံုုခြင့္လႊတ္ပါရန္) အဲဒါကေတာ့ သူ ့ရဲ  ့လိေမၼာ္ေရာင္ပြင့္ခ်ပ္ေလးေတြဟာ ေရြေရာင္ကုုိေျပာင္းလဲသြားျပီး ေျမဆီလႊာ  ထဲကုုိေၾကြက်သြားျပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ေရႊသတၱဳမ်ား အျဖစ္ေျပာင္းလဲသြားၾကပါသတဲ့။ ဒါကလည္း တကယ့္အျဖစ္ျဖစ္တဲ့  ၁၈၀၀ ႏွစ္လည္ပိုုင္းမ်ားမွာ San Francisco ဟာ ေရႊေတြအၾကီးအက်ယ္ ထြက္ခဲ့ ျပီး ကမာၻအႏွံ ့ကေရႊတူးသူေတြ နဲ ့စည္ကားခဲ့ တဲ့ေနရာေလးတခုုျဖစ္ေနခဲ့ေတာ့ ယံုုၾကည္ခ်င္စရာေပါ့။

ဒီပန္းပင္ေလးဟာ ကယ္လီဖိုုးနီးယားမွာ native ျဖစ္ခဲ ့ေပမဲ့ ေနာက္ပိုုင္းမွာ ေတာ့တျခားေနရာေတြကုုိ ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ ေရႊရွာတဲ့ေခတ္ကုုန္ဆံုုးသြားခ်ိန္မွာေတာ့ ေရႊတူးသူမ်ားဟာ မိုုင္းတူးဘိုု ့အခြင့္အလန္းသစ္မ်ား ရိွႏုုိင္တဲ့ ခ်ီလီတိုု ့၊ နယူးဇီလန္တိုု ့၊ ၾသစေၾတးလ် တုုိ ့ကိုု ရြက္လႊင့္ခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။ သူတုုိ ့စန္ဖရန္စစ္စကုုိ ကထြက္တဲ့ အခါမွာ သူတုုိ ့ရဲ  ့သေဘာၤေတြမွာ စန္ဖရန္စစ္စကုုိဆိပ္ကမ္း မွာရွိတဲ့ သဲမ်ားကုုိ သေဘာၤရဲ  ့ballast ( heavy material, such as gravel, sand, iron, or lead, placed low in a vessel to improve its stability.သေဘာၤကုုိ ျငိမ္ေအာင္ပံ့ပိုုးေပးတဲ့အရာထင္ပါတယ္) အျဖစ္အသံုုးျပဳခဲ့ရာကေန ဒီအပင္ေတြ ရဲ  ့မ်ဳိးေစ့မ်ားျပည့္ေနတဲ့ သဲမ်ားတျခားေနရာမ်ားကိုုေရာက္ရွိသြားရာကေန စတင္ျပန္ ့ႏွံ ့သြားခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ေနာက္ေတာ့လည္း စီးပြားျဖစ္ ဥယ်ာဥ္ပန္းမာန္ မ်ားအတြက္တင္ပိုု ့ေရာင္းခ်ၾကျပီး ကမာၻအႏွံ ့ကုုိေရာက္ကုုန္ပါတယ္။

ဒီအပင္ရဲ  ့အရြက္ကလည္းေဆးဘက္၀င္သလုုိ သူ ့ရဲ  ့၀တ္မွုုန္ကုုိလည္း cosmetic  အျဖစ္သံုုးႏိုုင္ပါတယ္။ ေဒသခံ အင္ဒီးယန္း (က်မတိုု ့ကေတာ့ ရက္ဒ္အင္ဒီးယန္းလိုု ့ဘဲသိၾကပါတယ္။) လူမ်ဴိးေတြကဒီအပင္ကိုု ျပဳတ္ျပီးစားၾကပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ေလွာ္ျပီးလည္းစားၾကပါတယ္။ Costanoan အင္ဒီးယန္းလူမ်ဳိးေတြကေတာ့ ပန္းပြင့္ ရဲ  ့သတၱဳရည္ကုုိ ဆံပင္ကိုုပြတ္ျပီးသန္းသတ္ေဆးအျဖစ္သံုုးၾကပါသတဲ့။ ျပီးေတာ့  Mendocino County က Indians ေတြကေတာ့ အျမစ္ကုုိ သြားကိုုက္ေပ်ာက္ေဆး၊ ေခါင္းကိုုက္ေပ်ာက္ေဆး နဲ ့ အကိုုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးအတြက္သံုုးၾကပါတယ္။ Cahuilla လူမ်ဳိးစုုကေတာ့ တပင္လံုုးကုုိ ကေလးေတြကိုု စိတ္ျငိမ္ေဆး အျဖစ္တုုိက္ဘိုု ့သံုုးၾကျပီး ၀တ္ဆံကုုိ cosmetic အတြက္သံုုးၾကပါတယ္။ ဘာမွကိုု မက်န္ေအာင္ပါဘဲ။

၁၉၀၃ ခုုႏွစ္မွာ ေတာ့ ဒီပန္းေလးကုုိ ကယ္လီဖိုုးနီးယားရဲ  ့State flower အျဖစ္ ဂုုဏ္ယူသတ္မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ California Poppy Reserves မ်ားလည္းတည္ေထာင္ထားျပီး သူ ့ရဲ  ့သဘာ၀ပန္းခင္း ၾကီ္းမ်ားကုုိ ကာကြယ္ထားပါတယ္။ ဒီေအပရယ္ ၁၆ နဲ ့၁ရ မွာ California Poppy Festival ရွိလိုု ့သိပ္သြားခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ ့မအားလိုု ့မသြားႏုုိင္ေသးပါဘူးရွင္။

Citation;
http://wimastergardener.org/?q=CaliforniaPoppy on 1st April 2011
http://en.wikipedia.org/wiki/California_poppy on 1st April 2011
http://en.wikipedia.org/wiki/Adelbert_von_Chamisso on 1st April 2011

မွတ္ခ်က္။ စာေရးမွာပ်င္းလိုု ့ပံုုေလးဘဲတင္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ မသက္ေ၀ အပါအ၀င္ လာဖတ္ၾကတဲ့သူမ်ားအတြက္ စာေလးေတြမွ်ေ၀လိုုက္ပါတယ္ေနာ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ရွင္။