မတတ္ႏုုိင္ေသာဆနၵ

မတတ္ႏုုိင္ေသာဆႏၵ

ဆႏၵေတြအမ်ားၾကီးထဲမွာ ဒီလိုုဆႏၵကိုု ခဏခဏျဖစ္မိတယ္။ ျဖစ္တိုုင္းလည္း ခံစားရတယ္။ အဲဒီဆႏၵကေတာ့ က်မတိုု ့ႏုုိင္ငံမွာ ကုုိယ္စိတ္၀င္စားတဲ့ဘာသာကုုိသင္ယူႏုုိင္ၾကရရင္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းလိုုက္မလဲဆိုုတဲ့ဆႏၵပါ။ အနညး္စုုစာေတာ္တဲ့သူေတြ၊ စာေမးပဲြကုုိလွလွပပေအာင္ေအာင္မိဘကပံ့ပိုုးခံရတဲ့သူေတြကေတာ့ သူတုုိ ့လုုိခ်င္တဲ့လုုိင္းကုုိတက္ႏုုိင္ၾကေပမဲ့ ေယဘူယ်အားျဖင့္ကေတာ့ ကုုိယ္စိတ္၀င္စားတဲ့ လိုုင္းကိုုမေရြးခ်ယ္ႏုုိင္ၾကပါဘုူး။   စိတ္မ၀င္စားတဲ့ဘာသာကုုိ ဘဲြ ့ရဘိုု ့ဆိုုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ ့ဘဲသင္ယူၾကရေတာ့ စိတ္ေရာကိုုယ္ပါလည္း မၾကိဳးစားႏုုိင္ေတာ့ဘူး။ ကုုိယ္မွစိတ္မ၀င္စားတာ ဘယ္လိုုလုုပ္ ၾကိဳးစားခ်င္တဲ့ ေစ့ေဆာ္မွုုကျဖစ္လာမလဲ။ ဒါေၾကာင့္လည္း ထက္ျမက္တက္ၾကြတဲ့ လူငယ္ေတြဟာ ထက္ျမက္တက္ၾကြသင့္သေလာက္ မထက္ျမက္မတက္ၾကြႏိုုင္၊ ေတာ္သင့္သေလာက္လည္း မေတာ္ႏုုိင္ၿဖစ္လာၾကရတယ္။

ဒီမွာ(US)ေတာ့ ခေလးေတြဟာ ငယ္စဥ္ကတည္းက သူတိုု ့စိတ္၀င္စားတဲ့ ေနရာေတြမွာ ပါ၀င္ႏုုိင္ခြင့္ေတြရိွတယ္။ မိဘေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ကုုိယ့္ခေလး စိတ္၀င္စားျပီး၀ါသနာပါတာကုုိ ပ်ဳိးေထာင္ေပးႏိုုင္ၾကတယ္။ ပံ့ပိုုးေပးႏိုုင္ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ခေလးေတြကလည္း သူ၀ါသနာပါတာလုုပ္ရမွာမိုု ့အျမဲတက္ၾကြေနတယ္။ ဒီေတာ့သင္ယူခ်င္တယ္။ သင္ရင္လည္းတတ္ၾကတယ္။ (က်မတိုု ့နဲ ့ေျပာင္းျပန္။ က်မတိုု ့ကမသင္ယူခ်င္ဘူး။ သင္ရရင္လည္း စိတ္မ၀င္စားေတာ့ ျမန္ျမန္ျပီးခ်င္တယ္။မိဘအမ်ားစုုကလည္း ပိုုက္ဆံအကုုန္အက်ခံမွ ေပးႏုုိင္မဲ့ပ်ဳိးေထာင္ေပးမွုုမ်ဳိးကိုု မလုုပ္ႏုုိင္ၾကဘူး။)

ဥပမာေလးတစ္ခုု ေျပာရရင္ က်မေလာေလာဆယ္မွာ အေမရိကန္ ခေလးတစ္ေယာက္ နဲ ့project ေလးတစ္ခုုတဲြလုုပ္ေနရပါတယ္။ သူကငွက္ေတြကုုိသိပ္စိတ္၀င္စားပါတယ္။ သူ ့အသက္က ၁၃ ႏွစ္ဘဲရွိပါေသးတယ္။ သူ ့၀ါသနာ ကုုိ မိဘေတြက အားေပးၾကပါတယ္။ သူ ့ကုုိငွက္နဲ ့ဆုုိင္တဲ့သင္တန္းေတြ ပုုိ ့ေပးတယ္။ သက္ဆိုုင္ရာ သင္တန္းတိုု ့၊ organization တုုိ ့ကိုု အလ်ဥ္းသင့္သလိုု လိုုက္ေတြ  ့ျပီးေဆြးေႏြးတယ္။ ျပီးေတာ့ သူစိတ္၀င္စားတဲ့ ေနရာေတြ မွာ ေဗာ္လန္တီယာလုုပ္ေစတယ္။ သူက ရွစ္တန္းေက်ာင္းသားေလးပါ။ က်မနဲ ့အတူ ေနရာတစ္ခုုမွာ ငွက္ေတြ ပုုံမွန္ survey လုုပ္ၾကပါတယ္။ က်မကေတာ့သူ ့ရဲ  ့mentor သေဘာမ်ဳိးလည္းျဖစ္၊ ငွက္ေတြကိုုလည္း ေလ့လာမွတ္တမ္းတင္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ သူကဒီကငွက္ေတြကုုိ က်မထက္ပိုုသိပါတယ္။ ငယ္ငယ္ေလးကတည္း ကေလ့လာလာလိုု ့။ (က်မသိေနပါျပီ။ သူဟာဒီပုံစံအတုုိင္း ဆက္သြားရင္ တေန ့မွာ သိပၺံပညာရွင္တစ္ေယာက္ျဖစ္လာမွာပါ။) က်မနဲ ့အလုုပ္အတူလုုပ္ျပီးရင္ စႏၵယားသင္တန္းသြားပါတယ္။ ဒါလည္းသူ ့ရဲ  ့၀ါသနာေလးပါ။ က်မက က်မတိုု ့အတြက္အဲဒီေလာက္ေတာ့မမွန္းပါဘူး။ ဒီလုုိသင္တန္းေတြကပိုုက္ဆံ ရွိမွအဆင္ေျပတာဆိုုေတာ့။ ဒါေပမဲ့ ကုုိယ္၀ါသနာပါတဲ့ ဧရိယာမွာေတာ့ လုုပ္အားေပးခြင့္ရေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီမွာလုုိဘဲ လုုပ္အားေပးကေန  သက္ဆိုုင္ရာဘာသာမွာ credit ေပးတာေလးေတြျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ခေလးေတြ ၊ လူငယ္ေတြအတြက္လည္း စာေတြကိုု မတတ္ပဲ က်က္ေနရတာထက္ တတ္ျပီး applyလုုပ္ႏုုိင္တာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ သက္ဆိုုင္ရာ ဌာနေတြကလည္း ေဗာ္လန္တီယာေတြ ရဲ  ့လုုပ္အားနဲ ့အခ်ိန္ကုုိ အက်ဳိးရွိေအာင္သံုုးျပီး အျပန္အလွန္ ေလးစားမွုုရွိေစခ်င္ပါတယ္။

ေနာက္ဥပမာေတြကေတာ့ က်မရဲ  ့သူငယ္ခ်င္းလိုု ့ဘဲေျပာေျပာ၊ လုုပ္ေဖၚကုုိင္ဘက္ လုုိ  ့ဘဲ ေျပာေျပာ ရတဲ့ scientists ေတြပါ။ တစ္ေယာက္က အဂၤလန္ကပါ။ သူကသူငယ္ငယ္ေလးထဲ ကေက်ာင္းျပီးရင္ Natural History Museum မွာ အေကာင္နမူနာေတြ သိပၺံနည္းက် ပံုုသြင္းစုုေဆာင္းတာကိုု အျမဲ၀င္ေလ့လာပါတယ္တဲ့။ သူၾကီးလာေတာ့လည္း အဲဒီလိုုဘဲ စုုေဆာင္းေလ့လာတဲ့ ပညာရွင္လုုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေယာက္ကေတာ့ အေမရိကန္ပါ။ ေျမြ၊ တိုု ့ဖါး တိုု ့ကင္းလိပ္ တိုု ့ပညာရွင္ပါ။ သူလည္း ငယ္ငယ္ေလးထဲ က ေက်ာင္းကျပန္လာရင္ အဲဒီလိုု ျပတိုုက္မွာ သြားသြားျပီး ေျမြေတြဖါးေတြကိုု ပံုုသြင္းတာတိုု ့၊ စုုေဆာင္းတာတိုု ့သုုေတသနလုုပ္တာတိုု ့ကုုိေလ့လာပါသတဲ့။ လုုပ္အားေပးပါသတဲ့။ ေနာင္ တကၠသုုိလ္ တက္ေတာ့လည္း အဲဒီပညာကုုိ ဘဲ သင္ယူျပီး တဘက္ကမ္းခပ္ေတာ္တဲ့ပါရဂူျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ (မင္းတုုိ ့ေက်ာင္းကျပန္လာရင္ ဘာေတြလုုပ္လည္းဆုုိခဲ့ရင္ေတာ့ က်ဴရွင္တက္တယ္ေျပာမလား။ ဘာမွမလုုပ္ဘူးေျပာမလား။ ကစားတယ္ေျပာမလား။ နဲနဲၾကီးေတာ့ လက္ဖက္ရည္ဆုုိင္ထိုုင္တယ္ေျပာမလား။ ခုုေခတ္မွာေတာ့အေခြဆိုုင္သြားတယ္ေျပာမလား။ လားေပါင္းမ်ားစြာနဲ ့စိတ္ေမာ။)

က်မပတ္၀န္းက်င္မွာလည္း သူတုုိ ့၀ါသနာပါတဲ့ ဘာသာရပ္နဲ ့ဆိုုင္တဲ့ေနရာေတြမွာ intern တိုု ့ volunteer တိုု ့လုုပ္ၾကျပီး ပညာယူတဲ့သူေတြအမ်ားၾကီးေတြ ့ေတြ ့ေနရေတာ့ က်မတိုု ့တိုုင္းျပည္မွာ အဲဒီလိုု အခြင့္အလန္းေတြဖန္တီးႏုုိင္ရင္ တုုိင္းျပည္အတြက္လည္း ေကာင္း၊ လူငယ္ေတြအတြက္လည္းေကာင္း ျဖစ္မွာလိုု ့စဥ္းစားမိပါတယ္။ ေက်ာင္းသားငယ္ငယ္ေလးေတြ ကလည္း အပင္ေလးေတြေလ့လာတာတိုု ့၊ ပရြက္ဆိတ္ေလးေတြေလ့လာတာတိုု ့၊ လိပ္ျပာေလးေတြေလ့လာတာတိုု ့အျမဲလိုုလိုု ေတြ ့ေနရေတာ့ ငါတိုု ့ေတြလည္းငါတုုိ ့၀ါသနာပါတာေတြ၊ စိတ္၀င္စားတာေတြ ေရြးခ်ယ္ႏုုိင္ခြင့္ရရင္ သိပ္ေကာင္းမွာဘဲ ဆိုုတဲ့ ျပင္းျပတဲ့ဆႏၵေလးျဖစ္မိပါတယ္။ ဒါဆိုု လူေတာ္ေတြပိုုမ်ားလာမွာလိုု ့ လည္းေတြးေနမိပါေတာ့တယ္။

ရြက္ပုုန္းသီးမ်ား  photo: Iora

Comments are welcome.

Thanks for visiting.
Iora